మరోకోణంలో అమెరికా విశేషాలు

ఎమ్.ఎన్. రాయ్ మొదటి భార్య ఎవిలిన్ పై రిసర్చ్

అమెరికాలో పరిశోధన, పరిశీలన సౌకర్యాలు విరివిగా ఉన్నాయి. రాజధానిలో లైబ్రరీ ఆఫ్ కాంగ్రెస్, ఆర్కివ్స్ ఇందుకు ఎంతో తోడ్పడ్డాయి. నేను 1992లోనే ఎమ్.ఎన్. రాయ్ మొదటి భార్య ఎవిలిన్ పై సమాచార సేకరణ ప్రారంభించాను. ఆమె అంతర్జాతీయ కమ్యూనిస్ట్ ఉద్యమంలో 1920 నుండి పాల్గొన్నారు. భారత కమ్యూనిస్ట్ పార్టీని తాష్కెంట్ లో స్థాపించినవారిలో ఉన్నారు. రష్యా యూరోపులలో పర్యటిస్తూ పత్రికలు నడిపారు. లెనిన్, స్టాలిన్, ట్రాటస్కీ వంటివారితో పరిచయం ఉన్నది. అయినా ఆమెను గురించి తన జీవిత గాథలలో రాయ్ ఒక్కమాట కూడా రాయలేదు. ఆ మిస్టరీ వెనుక యదార్థం కోసం చేసిన ప్రయత్నమే నా రీసర్చ్. అందులో భాగంగా ఆమ్ స్టర్ డామ్ సామాజిక పరిశోధనా సంస్థ నుండి ఆమె ఉత్తరాలు, పత్రాలు సేకరించగలిగాను. జాక్ హార్నర్ అనే కమ్యూనిస్ట్ నాయకుడుతో ఉత్తర ప్రత్యుత్తరాలు కూడా లభించాయి. అమెరికాలో ఆమె సోదరితో ఉత్తరాల ద్వారా కొన్ని ఫోటోలు సేకరించగలిగాను. ఎవిలిన్ అక్క కుమారుడు డెవిల్ మెరిడెత్ ఉన్నాడని తెలిసి ఆయన్ని కలుసుకున్నాను. లాస్ ఏంజిలస్ దగ్గరలో పామ్ డెసర్ట్ వద్ద ఆయన నివసిస్తున్నాడు. వెళ్ళి ఇంటర్వూ చేశాను. నాతోపాటు గోగినేని కృష్ణారావు ఆయన అల్లుడు కీ.శే. మదన్ వచ్చి రికార్డు చేసి పెట్టారు. తెలుగు ఆదరంతో చాలా విషయాలు చెప్పారు. పెద్దమ్మను గురించి ఎంతో ఆప్యాయంగా మాట్లాడారు. ఎవిలిన్ చివరి రోజులలో స్తాన్ ఫర్డ్ యూనివర్సిటీ దగ్గర చిన్న ఉద్యోగాలు ఏవో చేసుకుంటూ, తన గత జీవితాన్ని దాచి పెట్టి కాలం వెళ్ళబుచ్చింది. ఆమెతో ఎవరైనా ఇంటర్యూ చేయాలంటే స్తాన్ ఫర్డ్ యూనివర్సిటీ పొలిటికల్ సైన్స్ ప్రొఫెసర్ రాబర్ట్ సి. నార్త్ ద్వారానే వీలయ్యేది. 1970లో ఎవిలిన్ చనిపోయింది. నేను ప్రొఫెసర్ నార్త్ ను 1998లో కలిసినప్పుడు ఆయన తనకు తెలిసిన విషయాలు కొన్ని చెప్పారు. నార్త్ కమ్యూనిస్ట్ పార్టీ చరిత్ర డాక్యుమెంట్లను అధికారి పరిష్కరించి ప్రచురించారు. ఇందులోనూ ఎవిలిన్ పాత్ర ఉన్నది. నా పరిశోధనా సారాంశాన్ని ఎవిలిన్ ట్రెంట్ అలియాస్ శాంతి దేవి శీర్షికతో ప్రచురించాము. కమ్యూనిస్టుగా ఆమె శాంతి దేవిగా ప్రచారంలో ఉండేది.

Author:
Innaiah, N.,
Title:
Evelyn Trent alias Shanthi Devi, founder member of exile Indian Communist Party / N. Innaiah.
Publisher:
V. Komala : Sole distributorBooklinks Corp.,
Copyright Date:
1995
Description:
121 p. : ill. ; 23 cm.
Subject:
Trent, Evelyn, --1892-1970
Roy, M. N. --Manabendra Nath--1887-1954
Communists --United States
Communists --India
Summary:
Brief biography of Evelyn Trent, 1892-1970, former wife of M.N. Roy co-founder of the Communist Party of India; includes correspondence, letters, and documents.
Locations:
University of Iowa Libraries (University of Iowa) (Iowa City